رییس سازمان ملی استاندارد ایران، در دومین روز نشست روسای سازمان های استاندارد منطقه آسیا- اقیانوسیه، در کوالالامپور، پیشنهاد داد: گروه کاری با مشارکت کشورهای علاقمند از جمله ج.ا.ایران برای آسیب شناسی تقابل مقررات فنی و استانداردهای بین المللی، تعیین راهبردهای ایجاد تعادل و تقارن در موضوع مشارکت در تدوین استانداردهای بین المللی وتوانمند سازی کشورها به ویژه در حوزه آسیا و اقیانوسیه تاسیس شود .
دکتر مهدی اسلام پناه سخنرانی خود را در این نشست بین المللی اینگونه آغاز کرد؛ «مسئولیت در حوزه استاندارد سازی ملی یک موقعیت شغلی با شرح وظایف مشخص نیست؛ بلکه جایگاهی است که به واسطه آن بایستی از چالشهای یک کسب و کار کوچک خانوادگی تا صنایع بزرگ را شناخت، صدای مصرف کننده را در بهره‌گیری از خدمات عمومی گرفته تا استفاده از یک محصول شنید». «چالشهای دامن‌گیر کشور نظیر آلاینده‌های هوا، خاک، غذا، مشکل کمبود آب، موانع صادرات و واردات، نیاز به کاهش مصرف انرژی، مدیریت پسماند و.... را در نظر گرفت».
رییس سازمان ملی استاندارد ایران در ادامه با بیان اینکه باید برای بقای کسب و کارها، با نوآوری ها عجین شد؛ گفت: برای بقای کسب و کارها و حفظ منافع ملی، باید مشارکت ذینفعان را در تدوین استانداردهای بین المللی جلب کرد و از این همکاری بهره برد.
بایدها و نبایدها در فرآیند استانداردسازی
دکتر اسلام پناه ؛ مهمترین موارد احصا شده در فرآیند استانداردسازی را به شرح زیر اعلام کرد:
- آگاه‌سازی ذینفعان نسبت به منافع مشارکت در استانداردسازی ملی و بین المللی؛
- تلاش برای نفوذ استاندارد در سیاست‌گذاری‌های عمومی کشور از همان ابتدای تدوین لوایح و طرح‌ها و تنظیم‌گری‌ها به منظور استفاده از تعاریف و روشهای استاندارد در تدوین آنها، به جای تعیین تکالیف برای سازمان استانداردسازی در قوانین مصوب؛
- همراه کردن جامعه دانشگاهی با حوزه استانداردسازی برای مشارکت در استانداردسازی و آموزش استانداردها در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی
- ارتقاء توانمندی مدیران و کارکنان سازمان در سطح جایگاه فرابخشی سازمان استاندارد؛
- افزایش مشارکت دولت (دستگاههای اجرایی) در استانداردسازی به منظور استفاده از استانداردها در انجام وظایف و تدوین مقررات فنی بر اساس ارجاع به استانداردهای ملی و بین المللی؛
- تعیین راهبردهای مبتکرانه برای مشارکت دهی جامعه دانشگاهی در استانداردسازی؛
- تعیین چارچوب برای تربیت نسل جوان حرفه ای استانداردسازی؛
- اولویت‌دهی به مشارکت در تدوین استانداردهای بین المللی با رویکرد آینده نگرانه و منافع و مصالح کشور و تعامل بیشتر با کشورهای عضو ایزو، لازم به ذکر است در حوزه تدوین استانداردهای فولاد و صرفه‌جویی انرژی تجربه خوبی از تعامل با کشور ژاپن چین و کره‌جنوبی داشته‌ایم.
- تدوین استانداردهای ملی و بین‌المللی مرتبط با حقوق مصرف‌کننده و حوزه خدمات،
- تدوین استانداردهای ملی کاهش مصرف انرژی
- تعامل با دستگاههای اجرایی برای استفاده از استانداردها در اصلاح قوانین برای مثال ارتقا قانون مدیریت پسماند با استفاده از اقتصاد‌چرخشی در راستای کاهش مصرف گرایی و کاهش استفاده از منابع، همچنین تامین ایمنی مصرف‌کننده در بازارهای آنلاین با وزارت صنعت برای اصلاح قوانین حقوق مصرف‌کننده و استفاده از استانداردهای پیشگیرانه ضد رشوه، سوت زنی و سیستم مدیریت تطابق در تعامل با دستگاههای ذی‌ربط
- تدوین استانداردهای مرتبط با زنان و در نظر گرفتن شرایط و ویژگی‌های فیزیکی آنها در استانداردها، لازم به ذکر است توانمندسازی فنی زنان متخصص در شناخت مواردمرتبط و لحاظ نمودن آن در تدوین استانداردها نیاز به آموزش بیشتر از سوی سازمان ایزو دارد.
خوشبختانه در دوره جدید ما گام های جدی و جسورانه ای در تدوین استانداردهای متناسب با نیارهای روز و نگاه آینده نگرانه برداشته ایم که نتایج آن در آینده با کمک و همراهی و تبادل اطلاعات با سایر کشورها خصوصا کشورهای حوزه آسیا اقیانوسیه بهتر و ملموس تر خواهد بود.
* تاکید رییس سازمان ملی استاندارد ایران بر رعایت منشور اخلاقی ایزو و عدم وضع استانداردهای ناهمگون
رییس سازمان ملی استاندارد ایران در خصوص چالش بزرگی که در اثر تقابل مقررات فنی و استانداردها ایجاد می شود گفت: این شرایط منجر به تضعیف جایگاه استانداردهای بین المللی در تبادلات جهانی نسبت به مقررات فنی می شود .
دکتر اسلام پناه با اشاره به منشور اخلاقی ایزو، توضیح داد: طبق آن، اساس کار بر تدوین استانداردهای بین‌المللی قابل قبول و مناسب برای کل دنیا، به شیوه‌ای پاسخگو و منصفانه با اجماع نظر متخصصان می باشد و باید همه اعضای ایزو متعهد و پایبند به این اصول باشند درحالیکه وضع خط‌مشی گذاری‌های عمومی و مقررات فنی سختگیرانه تر از استانداردهای بین المللی دقیقا در تضاد و تقابل با مفاد منشور اخلاقی و استانداردهای بین المللی می‌باشد.
رییس سازمان ملی استاندارد ایران در جمع روسای سازمان های استاندارد عضو ایزو، به موافقت نامه وین نیز اشاره کرد و افزود : این توافق منجر به عدم تعادل و کم رنگ شدن نقش سایر کشورها بوده و مانعی برای رشد و مشارکت موثر سایر کشورهای فعال در استانداردسازی می شود و هژمونی کشورهای توسعه یافته صادر‌کننده و تاثیر‌گذاری در تدوین استانداردهای بین المللی ایجاد خواهد شد.
* جایگزین شدن مقررات فنی بومی سختگیرانه با استانداردها برای صیانت از اعتبار ایزو
دکتر اسلام پناه در این خصوص پیشنهاد داد: گروه‌کاری با مشارکت کشورهای علاقمند به این موضوع از جمله ج.ا.ایران برای آسیب شناسی تقابل مقررات فنی و استانداردهای بین المللی، تعیین راهبردهای ایجاد تعادل و تقارن در موضوع مشارکت در تدوین استانداردهای بین المللی وتوانمند سازی کشورها خصوصا در حوزه آسیا و اقیانوسیه تاسیس شود .
وی با بیان اینکه حضور منفعلانه کشورهای ساکت و عدم مشارکت جدی در تدوین استانداردهای بین‌المللی را منجر به انتشار استانداردهایی همسو با منافع ملی کشورهای عموما توسعه یافته شده است، افزود: ضروری است برای صیانت از اعتبار استانداردهای ایزو به عنوان اسناد مورد تایید برای تبادلات تجاری، از کم رنگ شدن نقش استانداردها و جایگزین شدن مقررات فنی بومی سختگیرانه جلوگیری کرد.
رییس سازمان ملی استاندارد ایران ضمن تقدیر از تلاش‌های سازمان ایزو برای مشارکت فعال‌تر کشورها، یادآور شد: یکی از دلایل عضویت و مشارکت کشورها در سازمانهای بین‌المللی استانداردسازی، رشد و بهبود کیفیت محصولات و خدمات و بهبود تجارت و کسب بازارهای بیشتر و جلوگیری از ایجاد انحصار بازار برای برخی کشورها می‌باشد.
دکتر اسلام پناه با بیان اینکه کشورها با استفاده از استانداردها در‌صدد ارتقا فناوری‌ها و توان تجاری خود می‌باشند، خاطرنشان کرد: تدوین مقررات‌فنی و خط‌مشی‌گذاری‌های عمومی توسط برخی کشورها منجر به سوء‌‌استفاده کشورهای توسعه یافته از استانداردهای بین‌المللی در صادرات شده و بدین طریق دروازه صادرات به همه کشورها را برای ایشان باز و رسیدن محصولات و خدمات سایر کشورها، منطبق بر استانداردهای ایزو را به بازارهای خود محدود و سخت می‌کنند.
وی تاکید کرد: من به عنوان رییس سازمان ملی استاندارد ایران معتقد هستم در صورتی که این تقابل چاره‌جویی نشود برنامه عملیاتی سازمان ایزو برای افزایش نقش راهبری کشورهای در حال توسعه در تدوین استانداردهای بین المللی اثر بخش نخواهد بود.
* پیشنهاد تشکیل کارگروه ویژه برای ارتقای سطح مشارکت و توانمندسازی کشورها
دکتر اسلام پناه در سخنرانی نشست روسای استاندارد کشورهای عضو ایزو، آمادگی خود را برای اجرایی شدن این پیشنهاد وهدایت یک کارگروه ویژه برای تعیین راهکارهای جلوگیری از این عدم تعادل در استفاده از استانداردها و ارتقاء سطح مشارکت و توانمند سازی کشورها حسب برنامه عملیاتی ایزو برای کشورهای در حال توسعه اعلام کرد و گفت: مصرانه پیگیر تعیین راهکارهای ایزو در زمینه جلوگیری از وضع مقررات‌فنی بازدارنده بالاخص از سوی کشورهای توسعه‌یافته می باشم.
رییس سازمان ملی استاندارد ایران این نشست را فرصتی مغتنم برای جلوگیری از این عدم تعادل دانست و بیان داشت: در همین زمینه و با توجه به سیاست تعامل منطقه‌ای سازمان ایزو،پیشنهاد می‌شود این موضوع در یک میزگرد مطرح شده و در تعامل با اعضا محترم بنا به مصوبات نشست پیگیری شود.
دکتر اسلام پناه در پایان با تشکر از دبیرکل سازمان ایزو و همکاران شان و رییس سازمان استاندارد مالزی و همکارانشان برای میزبانی این نشست قدردانی کرد و خطاب به حاضران در این نشست اذعان داشت: اینجانب به عنوان رییس سازمان ملی استاندارد ایران، دست همه روسای استانداردسازی کشورها را برای تعامل و همکاری همه جانبه در حوزه استانداردسازی به گرمی می‌فشارم و امیدوارم با افزایش تعامل و اجرای بهتر استانداردها جهان بهتری داشته باشیم.